Szanowni Państwo,
Dzisiaj przypada 117. rocznica krótkiej wizyty późniejszego marszałka Polski Józefa Piłsudskiego w Victorii: 10 lat przed wymarszem Pierwszej Kadrowej z krakowskich Oleandrów i 16 lat przed Bitwą Warszawską Józef Piłsudski był w Brytyjskiej Kolumbii!
Gdy na początku 1904 roku napięcia na Dalekim Wschodzie zagroziły wybuchem wojny rosyjsko-japońskiej, część działaczy PPS postanowiła wykorzystać zaistniałą sytuację, by osiągnąć korzyści dla sprawy polskiej. Józef Piłsudski chciał omówić z Japończykami kwestię wzniecenia polskiego powstania przeciwko Rosji, która w ten sposób zostałaby zmuszona do walki na dwóch frontach. Cele polskie i japońskie w obliczu takiej sytuacji były w owym czasie zbieżne w myśl zasady wróg mego wroga jest moim przyjacielem. Latem 1904 roku Józef Piłsudski udał się do Japonii.
Po rozmowach w Tokio Józef Piłsudski i towarzyszący mu Tytus Filipowicz odpłynęli do Vancouver na małym statku handlowym Tartar i przybyli do Victorii 13 sierpnia, gdzie statek miał krótki postój. Obaj panowie zeszli na ląd, znużeni monotonią rejsu, aby zwiedzić miasto. Piłsudski chciał zjeść lody, które sprzedawano w aptekach. Wrócili za późno, statek niestety odpłynął w dalszy rejs bez nich. W kabinie zostały wszystkie ich rzeczy prywatne, dokumenty i pieniądze. Następnego dnia wsiedli na inny statek, którym po kilku godzinach udało się im dopłynąć do Vancouver. Odzyskali swoje bagaże. Z Vancouver koleją przez całą Kanadę przedostali się do Toronto, a potem do Montrealu, gdzie przesiedli się na pociąg do Nowego Jorku i przez Liverpool i Londyn wrócili do Polski.
W otwartej pięćdziesiąt lat później kopercie z napisem „Nie do użytku historycznego”, znajdującej się archiwum belwederskim, odnaleziono pocztówkę z widokiem na Victorię i wiadomością: „Troszeczkę spóźniwszy się na statek…”. Kartka pocztowa znajduje się w zbiorach Instytutu Piłsudskiego w Ameryce.
Inicjatywa Piłsudskiego była pierwszą, od czasu powstania styczniowego, próbą przedstawienia sprawy polskiej na płaszczyźnie międzynarodowej.
Galeria zdjęć: https://www.facebook.com/PLinVancouver/posts/133275332304823
